Aktywność i hobby

Zamki Joannitów

Zamki zakonu krzyżackiego nie były jedynymi zamkami zakonów rycerskich budowanymi na ziemiach, które współcześnie należą do Polski. Drugi zakon rycerski to Joannici, którzy wprawdzie nie prowadzili krucjat w tej części Europy i nie tworzyli państwa, to jednak tworzyli komandorie. Część tych komandorii tworzyli na ziemiach nadanych przez władców, część przejęli na początku XIV wieku po rozwiązanym zakonie Templariuszy, a część po prostu kupili.

Jeden z większych i ciekawszych zamków powstał na terenie ówczesnego księstwa szczecińskiego w miejscowości Swobnica. Historia zbudowania tego zamku jest ciekawa, ponieważ jest wynikiem konfliktu Joannitów z mieszkańcami Chojny i rycerstwem Nowej Marchii. Joannici z komandorii w Rurce otrzymali ją po Templariuszach, „odziedziczyli” po nich również patronat nad kościołem w Chojnie. Konflikt wybuchł w 1273 roku i miał podłoże polityczne. Komandoria w Rurce została zniszczona, a komandor uwięziony. Wprawdzie konflikt zakończył się pogodzeniem stron i odpowiednimi rekompensatami, to jednak Joannici uznali, że Rurka jest za blisko granicy. Wyjednali u księcia szczecińskiego zgodę na budowę zamku w Swobnicy, w głębi terytorium księstwa, dalej od Chojny. Zamek powstał dość szybko, bo na początku XV wieku jest już zasiedlony. Po wojnie trzydziestoletniej Joannici zostali z niego usunięci i ostatecznie zamek dostał się w ręce Hohenzollernów. Po drugiej wojnie światowej zamek był czasowo użytkowany, później został opuszczony i dzisiaj jest zdewastowany.

Bardzo ciekawy zamek powstał w innej komandorii Baliwatu Brandenburskiego, w Łagowie. Zamek Joannitów w Łagowie został zbudowany w drugiej połowie XIV wieku. Na tym terenie również istniała komandoria Templariuszy, ale tę Joannici musieli odkupić od margrabiów brandenburskich. Joannici zbudowali zamek w całkiem nowym miejscu, w przesmyku między jeziorami, na niewielkim wzgórzu. Lokalizacja zamku wybrana została bardzo dobrze, ponieważ miała naturalne walory obronne. Obok przebiegał ważny szlak handlowy, więc dość szybko przy zamku powstało niewielkie miasteczko. Zamek przetrwał wszystkie zawieruchy i dzisiaj funkcjonuje w nim hotel.

Obydwa wymienione zamki Joannitów budowane były podobnie. Na początek budowano dom mieszkalny wpisany w kwadrat murów, wieżę oraz bramę. W kolejnych etapach podwyższano wieżę, budowano budynek bramny, budowano kolejne skrzydła, modernizowano mury zamkowe. Podobnie jak zamki krzyżackie również zamki Joannitów budowano z cegieł, ale jest pewna istotna różnica. Krzyżacy budowali zamki w zasadzie jako budowle skończone, w docelowym kształcie. Ewentualne przebudowy lub rozbudowy były związane z postępem sztuki wojennej, głównie rozpowszechnieniem użycia broni palnej i artylerii.